Doświadczenie taktyczne Kena Witta obejmuje 25-letnią służbę w organach ścigania — w tym 14 lat w jednostce Special Weapons and Tactics (SWAT) — oraz ponad 30 lat czynnej i rezerwowej służby wojskowej, głównie w U.S. Army Special Forces (Siły Specjalne Armii Stanów Zjednoczonych).

SWAT potrzebuje skutecznego przywództwa taktycznego

Taktyczne zespoły organów ścigania są angażowane, gdy sytuacja jest niebezpieczna, złożona lub gdy konwencjonalne metody nie są w stanie rozwiązać kryzysu.

Aby zapewnić sukces operacyjny — zamiast polegać na szczęśliwym zbiegu okoliczności czy przypadkowym wyniku — zespoły SWAT potrzebują skutecznego przywództwa taktycznego.

Jakość przywództwa zależy od głębi cech oraz kluczowych kompetencji dowódcy.

Cechy — kształtowane przez całe życie — pozwalają ocenić potencjał przywódczy. Jednak to kompetencje, czyli umiejętności nabyte poprzez edukację, szkolenie i doświadczenie, zapewniają zdolność do skutecznego dowodzenia.

W konsekwencji, w samym środku kryzysu, powodzenie operacyjne zależy od kompetencji taktycznych dowódcy.

Planowanie taktyczne kształtuje się w oparciu o sytuację i okoliczności, które z kolei są silnie determinowane trzema powiązanymi zmiennymi: możliwymi wariantami działania podejrzanego (COA), czasem operacyjnym oraz przestrzenią miejsca kryzysu.

Te elementy uznaje się za zmienne, ponieważ można nimi taktycznie manipulować.

Przewidując możliwe działania podejrzanego, dowódcy mogą opracować strategie obronne odpowiadające spodziewanym zagrożeniom.

Wykorzystując przestrzeń i czas, dowódcy mogą tworzyć strategie ofensywne, w których podejrzany zostaje pozbawiony realnych opcji działania.

Dlatego kompetencje lidera taktycznego muszą obejmować umiejętność identyfikowania tych zmiennych i wykorzystywania ich na swoją korzyść.

Użycie standardowych procedur operacyjnych (SOP)

W VI wieku p.n.e. teoretyk wojskowości Sun-Tzu sformułował prostą maksymę: skuteczny dowódca musi znać wroga i znać siebie.

Kolejne dwadzieścia sześć stuleci wielokrotnie potwierdziło wagę tej zasady.

Rozpoznanie podejrzanego jest wynikiem procesu gromadzenia informacji, który pozwala dowódcy określić i ocenić potencjalne courses of action (COA — warianty działań podejrzanego).

COA to sekwencje działań, które podejrzany już realizuje lub prawdopodobnie podejmie w najbliższej przyszłości.

Wstępna ocena COA obejmuje znane cele i możliwości podejrzanego, jego ostatnie działania, pozycję w obrębie miejsca kryzysu, uzbrojenie oraz obecność bądź brak zakładników.

Ocena ta może ulegać zmianie wraz z pozyskiwaniem kolejnych informacji.

Analiza COA powinna również uwzględniać potencjalne reakcje podejrzanego na działania organów ścigania.

Po określeniu potencjalnych COA klasyfikuje się je według prawdopodobieństwa i poziomu zagrożenia — innymi słowy: najbardziej prawdopodobny wariant i najbardziej niebezpieczny wariant działania.

Plany awaryjne są niezbędne, by przeciwdziałać COA podejrzanego.

Scenariusze awaryjne stanowią odgałęzienia planu zasadniczego — opracowanego metodycznie lub w trybie przyspieszonym — i odpowiednio modyfikują postępowanie zespołu w reakcji na działania podejrzanego.

Zastosowanie standardowych procedur operacyjnych (SOP) — z góry zdefiniowanego zestawu taktyk, technik i procedur — pozwala szybko włączyć złożone instrukcje do planu awaryjnego.

Przestrzeń miejsca kryzysu i czas operacyjny

Kluczowym zagadnieniem w planowaniu taktycznym jest stworzenie dylematu taktycznego — sytuacji, w której podejrzany zostaje postawiony tak, że niezależnie od wybranego wariantu działania można to wykorzystać.

Dowódcy tworzą dylematy taktyczne, wykorzystując zmienne przestrzeni i czasu.

Wykorzystanie przestrzeni miejsca kryzysu polega na odebraniu podejrzanemu swobody manewru i pozycji przewagi.

Wykorzystanie czasu operacyjnego oznacza przerwanie ciągłości jego działań lub opóźnienie reakcji na działania organów ścigania.

Zmarły ekspert taktyczny Charles „Sid” Heal, dowódca LASD Special Enforcement Bureau, zidentyfikował pięć technik tworzenia dylematów opartych na przestrzeni oraz trzy techniki odnoszące się do czasu.

Wszystkie te techniki można stosować pojedynczo lub łącznie.

Dylematy przestrzenne koncentrują się na ograniczaniu swobody poruszania i pozycji przewagi.

Przeplatające się pola ostrzału (zarówno śmiercionośne, jak i nieletalne) ograniczają swobodę ruchu podejrzanego.

Środki chemiczne mogą „odebrać” przestrzeń, wypierając podejrzanego z pozycji przewagi lub uniemożliwiając jej zajęcie.

Zwodniczy manewr odciągający może skłonić podejrzanego do błędnego założenia i odwrócić jego uwagę od działań organów ścigania.

Rozmieszczenie systemów uzbrojenia w sposób wykorzystujący słabości podejrzanego może zmusić go do odsłonięcia się w próbie odzyskania przewagi.

Wreszcie, można pozbawić podejrzanego wartości jego pozycji — na przykład, gdy atutem jest ciemność, należy oświetlić przestrzeń.

Dylematy czasowe koncentrują się na opóźnianiu działań podejrzanego.

Najpowszechniejszą techniką jest zaskoczenie, osiągane poprzez działanie w nieoczekiwanym czasie lub miejscu bądź poprzez zastosowanie niespodziewanej taktyki.

Inną techniką jest dywersja fizjologiczna — na przykład użycie urządzenia hukowo-błyskowego — które negatywnie wpływa na zmysły podejrzanego i spowalnia jego reakcję.

Zastosowanie technik skoordynowanych

Taktyki przytłaczające — takie jak szturm inicjowany przez snajperów — ograniczają zdolność podejrzanych do reakcji, jednak muszą być stosowane w granicach polityki użycia siły obowiązującej w danej agencji.

Ważne jest rozróżnienie między czasem operacyjnym jako zmienną (omówioną powyżej) a upływającym czasem operacyjnym, którego nie da się odzyskać.

W trakcie rozwijającego się kryzysu, gdy czas na planowanie staje się dobrem deficytowym, warto pamiętać włoskie przysłowie: „Lepsze jest wrogiem dobrego.”

Generał George Patton ujął to w zasadę taktyczną, ostrzegając, że czas stracony na nadmierne planowanie często oznacza utraconą szansę.

Innymi słowy, czas można „odzyskać” poprzez sprawne zaprojektowanie i wdrożenie dobrego planu, zamiast tracić go na tworzenie planu idealnego.

W praktyce strategia dylematu, która wykorzystuje wszystkie opcje podejrzanego, może wymagać zastosowania kilku skoordynowanych technik.

Przykładowo, demonstracja pojazdu opancerzonego — w sposób nienacechowany groźbą lub przeciwnie, stanowczy — może stworzyć zwodniczy manewr odciągający i skierować uwagę podejrzanego na pożądaną część miejsca kryzysu.

Zestaw dobrze rozwiniętych kompetencji taktycznych dowódcy

Manewr odciągający pozwala zespołom taktycznym zająć pozycje przewagi przy wyznaczonych drzwiach lub oknach.

Wykorzystując techniki wejścia siłowego i utrzymania (breach-and-hold) lub wykonywania otworów strzeleckich (gun-porting), zespoły mogą ustanowić przeplatające się pola ostrzału wewnątrz miejsca kryzysu, ograniczając swobodę ruchu podejrzanego.

Można tworzyć wiele przeplatających się pól ostrzału, o ile nie istnieje ryzyko ostrzału bratobójczego (fratricide).

W razie potrzeby zespoły taktyczne mogą wejść na miejsce kryzysu, korzystając z osłony, jaką zapewniają te pola ostrzału.

Choć podejrzany może nie być w danym momencie widoczny, ukierunkowane użycie środków chemicznych uniemożliwia mu pozostanie na obecnej pozycji lub zajęcie nowej.

Jeżeli podejrzany nie spodziewa się tych działań, element zaskoczenia utrudni mu skuteczną reakcję.

W efekcie podejrzany staje wobec sytuacji, w której każdy wariant działania może zostać wykorzystany.

Podczas działań taktycznych o powodzeniu operacyjnym decyduje zestaw dobrze rozwiniętych kompetencji taktycznych dowódcy.

Skoro kompetencje są wynikiem edukacji, szkolenia i doświadczenia, renomowana organizacja szkoleniowa w zakresie taktyki stwarza dowódcom najlepsze warunki do rozwijania istniejących umiejętności przywódczych oraz weryfikacji predyspozycji w planowaniu operacyjnym i podejmowaniu kluczowych decyzji.

Ken Witt: Kurs dla liderów zespołów SWAT

Ten kurs przywództwa taktycznego został opracowany, by doskonalić planowanie operacyjne przed działaniami taktycznymi oraz umiejętność podejmowania kluczowych decyzji w trakcie sytuacji taktycznych.

Należy jednak pamiętać, że warunki sprzyjające skutecznym operacjom taktycznym kształtuje się na lata wcześniej.

W związku z tym kurs uczy także, jak te warunki tworzyć.

Po pierwsze, jasne zrozumienie strategii, cech i kompetencji przywódczych stanowi fundament kursu — krótko mówiąc: czego lider powinien „być i wiedzieć”.

Na tym fundamencie buduje się wszystkie pozostałe umiejętności przywódcze: od doboru personelu i koncepcji szkoleniowych, przez ograniczanie odpowiedzialności, po systematyczne wyciąganie wniosków z odpraw i omówień (debriefingów).

Na tym etapie, po zidentyfikowaniu warunków sukcesu, przechodzimy do etapów planowania przewidzianych i nieprzewidzianych operacji taktycznych.

Obejmuje to przewidywanie wariantów działań podejrzanego (COA), ocenę ryzyka operacyjnego, opracowanie i wdrażanie planów taktycznych oraz ich modyfikowanie w razie potrzeby w trakcie scenariusza kryzysowego.

W środowisku sali wykładowej kurs wykorzystuje różnorodne formy nauczania: wykłady wspierane multimediami, ćwiczenia grupowe, dyskusje, debriefingi oraz analizy i omówienia studiów przypadków.

Poza salą wykładową uczestnicy weryfikują zdobytą wiedzę, biorąc udział w dwóch ćwiczeniach praktycznych.

Ćwiczenia te obejmują rozpoznanie miejsca (site reconnaissance), zbieranie informacji, planowanie operacyjne oraz odprawę operacyjną.